بدیع لفظی و بدیع معنوی ۴.۲ (۴۸)

تفاوت آرایه های بدیع لفظی و بدیع معنوی علم «بدیع» از زیرشاخه‌های علم «بلاغت» است که به دو بخش « بدیع لفظی و بدیع معنوی » تقسیم می‌شود. آرایه‌های «بدیع» به بررسی واژه از نظر ظاهری و معنایی می‌پردازند. بدیع لفظی و بدیع معنوی «بَدیع»‌، در لغت‌ به‌ معنى‌ پدید آورنده‌ و نوآورنده‌ (در معنای…

آرایۀ حُسن تعلیل ۴.۱ (۹۱)

آموزش آرایۀ زیبای حُسن تعلیل         آرایۀ حُسن تعلیل       * حسن تعلیل: آوردن علّتی ادبی و ادّعایی است برای امری، به گونه‌ای که بتواند مخاطب را قانع کند. این آرایه در شعر و نثر به کار می‌رود.   به عبارت دیگر وقتی برای امری طبیعی که روی دادنش هیچ…

آرایۀ حس آمیزی ۴ (۳۲)

آموزش آسان آرایۀ حس آمیزی         آرایۀ حس آمیزی       * حس آمیزی: آمیختن دو یا چند حس از حواسّ پنج گانۀ انسان در کلام است، به گونه‌ای که با ایجاد موسیقی معنوی به تاثیر سخن بیفزاید و سبب زیبایی آن شود.     به عبارت دیگر وقتی از کاری…

آرایۀ تناقض یا پارادوکس ۴.۱ (۱۴)

آموزش آرایۀ تناقض، متناقض‌نما یا پارادوکس         آرایۀ تناقض یا پارادوکس       * تناقض: آوردن دو واژه یا دو معنی متناقض در کلام است، به گونه‌ای که آفرینندۀ زیبایی باشد. این آرایه به نام «متناقض‌نما» یا «پارادوکس» نیز معروف است.   * نکته: آرایۀ «تناقض» از سویی به آرایۀ «تضاد»…

آموزش آرایۀ تضاد ۴.۲ (۵۴)

آموزش آسان آرایۀ تضاد یا طِباق         آموزش آرایۀ تضاد       * تضاد: آوردن دو واژه با معنی متضاد یا مخالف در سخن است؛ برای روشنگری، زیبایی و لطافت آن. تضاد در شعر و نثر به کار می‌رود.   به عبارت دیگر وقتی دو واژۀ متضاد یا مخالف ـ از…

آرایۀ ایهام تناسب ۴.۲ (۲۶)

ایهام تناسب چه تفاوتی با ایهام دارد؟         آرایۀ ایهام تناسب       * ایهام تناسب: آوردن واژه‌ای است با حداقل دو معنی، که یک معنی آن مورد نظر و پذیرفتنی است و معنی دیگر نیز با بعضی از اجزای کلام تناسب (مراعات نظیر) دارد. معنای دوم که مراعات نظیر دارد…

آموزش آرایۀ ایهام ۴.۴ (۲۵)

آموزش آسان آرایۀ ایهام!         آموزش آرایۀ ایهام       * ایهام: آوردن واژه‌ای است با حداقل دو معنی، که یکی نزدیک به ذهن و دیگری دور از ذهن باشد. مقصود شاعر معمولا معنی دور و گاه هر دو معنی است. زمانی می‌توانیم آرایۀ ایهام را دریابیم، که از معانی مختلف…

آموزش آرایۀ تَضمین ۳.۴ (۲۷)

آموزش آرایۀ تَضمین یا اقتباس یا دَرج         آموزش آرایۀ تَضمین       * تضمین: آوردن آیه، حدیث، مصراع یا بیتی از شاعری دیگر را در بین کلام (شعر یا نثر) تضمین گویند. گفتنی است که مصراع یا بیت باید کامل باشد یا عبارتی با معنا از سخن را شامل شود.…

آموزش آرایۀ تلمیح ۳.۴ (۱۰)

آموزش آرایۀ تلمیح از بدیع معنوی         آموزش آرایۀ تلمیح       آموزش آرایۀ تلمیح * تلمیح: یعنی گوشۀ چشم داشتن یا با گوشۀ چشم نگاه‌ کردن. تلمیح اشاره‌ای است، به بخشی از دانسته‌های ما در زمینه‌های تاریخی، اساطیری و افسانه‌ای، مذهبی و … .     یعنی یک یا چند…

آموزش آرایۀ اغراق ۴ (۶)

آموزش آرایۀ اغراق در ادب فارسی         آموزش آرایۀ اغراق       آموزش آرایۀ اغراق * اِغراق: ادعای وجود صفتی در کسی یا چیزی است؛ به اندازه‌ای که حاصل شدن آن صفت در آن فرد یا چیز بدان حد، محال یا بیش از حَدِّ معمول باشد. به عبارت دیگر؛ بزرگتر یا…

آرایۀ مراعات نظیر یا تناسب ۴.۳ (۱۲)

آرایۀ مراعات‌نظیر یا تناسب چیست؟         آرایۀ مراعات‌نظیر یا تناسب       آرایۀ مراعات‌نظیر یا تناسب * مراعات‌نظیر: آوردن واژه‌هایی از یک مجموعه در کلام است، که با هم تناسب داشته باشند. این تناسب می‌تواند از نظر؛ جنس، نوع، مکان، زمان، همراهی و … باشد. وقتی چند واژۀ زیرمجموعۀ یک بخش،…

آرایه های ادبی ۴ (۱۲۶)

معرفی کوتاه آرایه های ادبی         آرایه های ادبی کتاب فارسی       * «آرایه» در ادب فارسی یعنی هر چیزی که باعث زیبایی و آراسته شدن کلام شود. یعنی هر چیزی که بتواند  واژه ها، جمله ها، عبارات و به طور کلی  کلام ما را زیباتر و آراسته‌تر سازد؛ «آرایه»…