بدیع لفظی و بدیع معنوی ۴.۲ (۴۸)

تفاوت آرایه های بدیع لفظی و بدیع معنوی علم «بدیع» از زیرشاخه‌های علم «بلاغت» است که به دو بخش « بدیع لفظی و بدیع معنوی » تقسیم می‌شود. آرایه‌های «بدیع» به بررسی واژه از نظر ظاهری و معنایی می‌پردازند. بدیع لفظی و بدیع معنوی «بَدیع»‌، در لغت‌ به‌ معنى‌ پدید آورنده‌ و نوآورنده‌ (در معنای…

جِناس تام؛ جِناس ناقص ۴ (۷۰)

جِناس تام؛ جِناس ناقص و راه تشخیص آنها         جِناس تام؛ جِناس ناقص       * جناس: یک سانی و هم سانی دو یا چند واژه است، در واج های سازنده با اختلاف در معنی. ارزش «جناس» به موسیقی و آهنگی است، که در کلام می‌آفریند و در شعر و نثر…

مُوازنه و تَرصیع ۳.۶ (۸)

مُوازنه و تَرصیع آرایه های پدید آمده از سَجع         مُوازنه و تَرصیع       مُوازنه و تَرصیع: * مُوازنه: تقابل (مقابل هم قرار گرفتن) سجع های مُتوازِن و مُتوازی در دو مصراع یا دو جمله است، که به هم آهنگی آنها می‌انجامد. یعنی به ترتیب واژۀ نخست مصراع اول با…

آموزش آرایۀ سجع ۴.۱ (۱۲۴)

آموزش آرایه‌‌‌ سجع در ادبیات فارسی         آموزش آرایه‌‌‌ سجع       * سجع: یکسانی دو واژه در واج های پایانی، وزن یا هر دوی آن ها (هم واج های پایانی و هم وزن) است. آرایۀ سجع در کلامی دیده می‌شود، که حداقل از دو جمله تشکیل شده باشد؛ زیرا سجع…

تشخیص وزن عروضی کلمات ۴ (۷۲)

تشخیص وزن عروضی کلمات (مقدمۀ سجع)         تشخیص وزن عروضی کلمات       نکته ۱: تشخیص وزن درست کلمه، برای تشخیص انواع سجع لازم و ضروری است.   * وزن کلمات: در علم عروض (وزن شعر) دو کلمه را زمانی هم وزن می‌دانیم که دو شرط را دارا باشند:   شرط…

اشتقاق یا هم ریشگی ۳.۴ (۱۷)

اشتقاق یا هم ریشگی واژه ها   اشتقاق یا هم ریشگی       اشتقاق یا هم ریشگی       * اشتقاق: هم ریشگی دو یا چند واژه است؛ که سبب می‌شود، واج های آن ها یک سان باشد. تکرار این واج ها (صامت ها یا مصوت ها) ی همانند، بر موسیقی درونی سخن…

آرایۀ تکرار ۳.۹ (۲۳۲)

آرایۀ تکرار در ادبیات فارسی         آرایۀ تکرار       * تکرار: آوردن یک یا چند کلمه بیش از یک بار در شعر است، به گونه‌ای که بتواند بر موسیقی درونی شعر بیفزاید و تاثیر سخن را بیش‌تر سازد. تکرار زمانی پدید می‌آید که کلمه‌ای دو بار یا بیش‌تر در شعر…

واج آرایی یا نغمۀ حروف ۴.۱ (۹)

واج آرایی یا نغمۀ حروف در ادبیات فارسی         واج‌آرایی یا نغمۀ حروف چیست؟       واج‌آرایی یا نغمۀ حروف     * واج آرایی (نغمۀ حروف): تکرار یک واج (صامت یا مُصَوِّت) است، در کلمه های یک مصراع یا بیت یا عبارت. به گونه‌ای که آفرینندۀ موسیقی درونی باشد و…

آرایه های ادبی ۴ (۱۲۶)

معرفی کوتاه آرایه های ادبی         آرایه های ادبی کتاب فارسی       * «آرایه» در ادب فارسی یعنی هر چیزی که باعث زیبایی و آراسته شدن کلام شود. یعنی هر چیزی که بتواند  واژه ها، جمله ها، عبارات و به طور کلی  کلام ما را زیباتر و آراسته‌تر سازد؛ «آرایه»…